අධි ඇසළ පෝයත් ගෙවුණි. දෙපෝයකට පෙර ලියන්නට සිටි දෙයක් ලියන්නේ දැන් ය. මේ වෙසක් සමයේ සිදුවීමක් සම්බන්ධයෙනි. පෝය ගැන නම් නොවේ. පෝය (අධි පෝය) පිළිබඳව මම මීට පෙර ලියා ඇත්තෙමි.
“නිසැක ධාතු” යන දෙවදන පසුගිය වෙසක් සමයේ බොහෝ දෙනා විද්‍යුත් මාධ්‍ය තුළින් අසන්නට දකින්නට ඇති බව දනිමි. එක්තරා මාධ්‍ය ආයතනයක් වස්කඩුවේ ශ්‍රී සුභූති විහාරයේ තැන්පත් කොට ඇති ශ්‍රී සර්වඥ ධාතුන් වහන්සේ කතරගම කිරිවෙහෙර පරිශ්‍රයට වඩමවා සිදු කළ සර්වඥ ධාතු වන්දනාව “නිසැක ධාතු” වන්දනාවක් ලෙස නම් කොට තිබුණි. ක්‍රියාව ඉතා වටිනා එකකි. සද්භාවයෙන් කළේ නම් මහත් ආනිසංස සහිත පින්කමකි. එහෙත් දුරදිග නොබලා කරන සමහර ක්‍රියා වලින් පිංකම් පව්කම් බවට පරිවර්තනය වේ. එවන් දේ පෙන්වා දීමට බෞද්ධයෙක් වශයෙන් මටත් අයිතියක් හා වගකීමක් ඇති බැවින් මෙය ලියමි.
ඉහත “නිසැක ධාතු” යන නාමකරණය කවුරු විසින් හඳුන්වා දුන්නාද යන්න මම නොදනිමි. නමුත් බොහෝදුරට එය එම නාලිකාවේ වැඩසටහන් නිෂ්පාදනය කිරීමට සම්බන්ධ පුද්ගලයෙක් හෝ පුද්ගලයින් විසින් කරන්නට ඇතැයි සිතමි. එම දෙවදන ඉතිහාසයේ මීට පෙර අප අසා නැති එකකි. එයින් ජනිත වන අතුරු ඵල ද බොහෝමයකි. මූලික වශයෙන්ම සිදුවන්නේ ලංකාවේ තවත් බොහෝ ප්‍රදේශයන් හි තැන්පත් කර ඇති ධාතුන් වහන්සේලාගේ නිසැක බව පිළිබඳව සැක මතු කිරීමයි. මෙයින් එම ධාතුන් වහන්සේලාගේ නිර්ව්‍යාජත්වය පිළිබඳව සාමාන්‍ය ජනතාවගේ සිත් තුළ සැක ඉපදීම සිදුනොවන්නේ යැයි කිසිවෙකුටත් කිවනොහැක්කේය. මෙතෙක් කලක් අතිමහත් බැතියෙන් හෝ ශ්‍රද්ධාවෙන් තමන් වන්දනා කළ ශ්‍රී සර්වඥ ධාතුන් වහන්සේලා, මහ රහත් ධාතුන් වහන්සේලා ඇතුළු ධාතුන් වහන්සේලා පිළිබඳව ඔවුන් සැක මතු කරගනු ඇත. එයින් සිදුවන්නේ කුසලය හීන වීමයි. ආනිසංස හීන වීමයි.
එහෙත් ධාතුන් වහන්සේලා බුද්ධිමත්ව ශ්‍රද්ධාවෙන් වන්දනා කරන බෞද්ධයාට ඒවායේ සැක හෝ නිසැක බව කිසිසේත් ම අදාළ වන්නේ නැත. ඒවා උපයෝගී කරගනිමින් තුනුරුවන් අරමුණු කර අපමණ චිත්ත ප්‍රීතියක් ඇති කරගන්නේ නම්, ශ්‍රද්ධාව දියුණු කරගන්නේ නම්, එම ධාතුන් වහන්සේ තවත් එක් වස්තුවක් පමණි. එවිට මහත් කුසලයක් පිරෙන්නේ ය. බුද්ධ ප්‍රමුඛ මහා සංඝරත්නය අරමුණු කොට දුසිල්වත් භික්ෂුවකට දානයක් පිදුවත් මහත් කුසලයක් වන්නා සේ ය. අනාගතයෙහි පහළ වන්නේ යැයි කියන “කාසාව කණ්ඨක” භික්ෂුවක් සම්බන්ධයෙන් වුවද තත්ත්වය එසේම ය. මේ සියල්ල සිතත් සමඟ වන ගනුදෙනුවක් බැවිනි. නමුත් අවාසනාවකට බොහෝ ලාංකික බෞද්ධයින් හට මෙම චිත්ත පුහුණුව හෝ අවබෝධය නොමැත. එවැනි පුද්ගලයින්ගේ යටි සිතේ “නිසැක ධාතු” යන වචනයේ පිහිටෙන් විචිකිච්ඡාව රැ‍ඳෙන්නට ඉඩ තිබේ.
පවතින තරඟකාරී වටාපිටාව තුළ නාලිකාවකට සිය “මාර්කටිං” වුවමනාව වෙනුවෙන් නම් මෙය ආකර්ෂණීය දෙවදනක් විය හැකි නමුත්, මෙවන් ක්‍රියා නිසා බෞද්ධ ජනතාවට සහ සම්බුද්ධ ශාසනයට හානියක් වන බව තේරුම් ගත යුතුය. පසුව හෝ අවබෝධ කරගත යුතුය.
